क्षयरोग विनाको विश्व

नेपालमा लगभग आधा जनसंख्या क्षयरोगको जोखिममा रहेको छ । नेपालको क्षयरोग तथ्याङ्कलाई आधार मान्ने हो र राष्ट्रिय क्षयरोग केन्द्रको तथ्यलाई आधार मान्ने हो भने नेपालको जनसंख्याको ५० प्रतिशत जनसंख्या क्षयरोगले ग्रसित छ । विश्वमा भएको विज्ञानको विकास अनि मेडिकल पद्धतिको विकास भएको वर्तमान अवस्थामा लगायत उपचार पद्धतिको यो उचाईसम्म पुगेको अवस्था छ । तर पनि बिश्व जनसंख्याको एकतिहाई जनसंख्या क्षयरोगको किटाणुको संक्रमण जोखिममा रहेको देखिन्छ । बिकासोन्मुख देशहरुमा यो जोखिमदर त झन बढेर ९० प्रतिशत सम्म रहेको पनि देखिन्छ । विश्वमा जति सुकै प्रविधिको विकास भएको भएपनि कुनै पनि हालतमा रोगहरुको जोखिम भने खास घट्दो देखिदैन । कुनै एक प्रकारका रोग कम भएको भएपनि अर्को भने बढ्दो देखिन्छ ।
हरेक बर्षको मार्च २४ अन्तराष्ट्रिय क्षयरोग दिवसको रुपमा मनाइन्छ । क्षयरोग बिनाको विश्वका लागि नेतृत्वको खोजी भन्ने अर्थका साथ विश्व समुदायले मार्च २४ तारिखमा क्षयरोग दिवस मनाँउदैछ । अग्रेजीमा tuberculosis भनिने यो रोगलाई नेपाली समाजमा टिबी भनिने गरीन्छ, क्षयरोगको पूर्णरुप चाँही ट्यूब्रक्लोसीस हो । पृथ्वीको लामो इतिहासलाई नियाल्ने हो भने क्षयरोग प्राचीन कालदेखि नै मानव समुदायलाई सताउने गरेको पाइन्छ । क्षयरोगले जसरी मानवसभ्यताको विकास सँगै मानवलाई सताउँदै आएको छ त्यस्तै रेविजले पनि सताउँदै आएको पाइन्छ । निकै जोखिमपूर्ण रोग मानिने क्षयरोगबाट मानिसलाई सुरक्षित राख्नका लागि हामी सबैले पहल गर्नै पर्छ । अहिलेको अवस्थामा हेर्ने हो भने विश्वमा २० लाख मानिसले वर्षेनि ज्यान गुमाउने गरेका छन् क्षयरोगका कारण भने ८० लाख नयाँ क्षयरोगी थपिने गरेका छन् । नेपालमा मात्रै पनि क्षयरोगकै कारण वर्षेनि ७ हजारको मृत्यु हुने गरेको छ भने ४४ हजार नयाँ रोगी थपीने गरेको देखिन्छ । क्षयरोगको आक्रमण उर्जाशिल समयमै हुने गरेको देखिन्छ अर्थात् १५ देखि ४९ वर्ष उमेर समूहका मानिसलाई नै क्षयरोगको बढी आक्रमण भएको पाइन्छ ।
विभिन्न प्रकारका क्षयरोग मध्ये नेपालमा हुने ७५ प्रतिशत बढि त फोक्सो कै क्षयरोग हुने र अन्य ग्रन्थी, पाठेघर, पेट, कलेजो, मृगौला, मष्तिष्क र हड्डीको गर्दछन् । नेपाल सरकारले यस रोगको निःशुल्क उपचार गर्दछ । हामीलाई क्षयरोग लाग्यो कि लागेन भनेर थाहा पाउनका लागि सहज पनि छ । ३ हप्ता या बढि लगातार खोकी लागेमा तथा खकारमा रगत देखिएमा एवम् श्वास फेर्न गाह्रो या छाती भारी भइरहेमा क्षयरोग लागेको हुन सक्छ । त्यस्तै अकास्मात धेरै तौल घटेमा, पसिना आउने धेरै भएर थकान बढि महसुस भएमा पनि क्षयरोग लागेको हुन सक्ने भएकाले नजिकैको स्वास्थ चौकी गएर जचाउन पर्दछ । क्षयरोग सर्ने र नसर्ने खालका हुने भएकाले शारीरीक अवस्था कमजोर भई रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता कम भएकाहरुमा यो संक्रमणले सहजै डेरा जमाउन सक्दछ । तर क्षयरोग संग अब डराउनु पर्ने चाँही छैन किनभनें यो रोगको निशुल्क उपचार हुन्छ र नियमित औषधि सेवन गरेमा पूर्ण रुपमा निको हुन्छ । नेपाल सरकारले सन २०३५ सम्ममा ९५ प्रतिशत मृत्युदर कम गराउने लक्ष्य लिएकोले त्यसलाई भेट्नका लागि हामी सबैले आ–आफ्नो स्थानबाट सहयोग गर्ने कि?

आइतवार, चैत्र १०, २०७५ मा प्रकाशित

सम्बन्धित सामाग्री

sidebar ad
Loading...